Wereldbeeld

Wetenschap kan geen betekenis vaststellen of creëren, dus ook geen wereldbeelden, aldus Karl Popper, de belangrijkste wetenschapsfilosoof van de twintigste eeuw.

Wereldbeelden worden door mensen zelf gecreëerd om de uiteindelijke betekenis toe te kennen aan hun kosmische  eenzaamheid, hun overleving in een onbegrijpelijk heelal.

In de wetenschappelijke visie is de mens een object, waarover je kennis kunt verwerven. Maar buiten de biologische-  en natuurkundige processen, is de wetenschappelijke kennis over de mens slechts fragmentarisch en beperkt. De resultaten van veel sociale onderzoeken, theorieën en hypothesen over de mens zijn eenvoudigweg niet te toetsen of weinig relevant. Daarom kan er ook geen sprake zijn van een wetenschappelijk wereldbeeld van de mens in zijn wereld, dat blijft een gebied voor  filosofie, religie, ethiek en politiek.

Mensen kunnen de natuur en zichzelf als object van kennisverwerving beschouwen. Maar mensen zien echter zichzelf en anderen meestentijds niet als object, maar als individu, als persoon. Dat is een ander niveau van het beschouwen van de werkelijkheid dan de wetenschappelijke, namelijk de alledaagse subjectieve werkelijkheid. Dan komen we op het niveau waar de mens geen onderdeel is van de wereld, maar in de wereld staat, in de tijd staat, hier en nu zorgelijk betrokken is op de wereld met intenties, bedoelingen. Het is het niveau waarop de mens zichzelf, de ander en de  dingen beschouwt vanuit zijn persoonlijke percepties, geïntegreerde beelden van gevoel en verstand.

Lees dit essay verder in de rubriek filosofie

Print dit artikel